Στο αγγλικό κείμενο παρουσιάζεται η εννοιολογική προσέγγιση, η μεθοδολογία, καθώς και τα πρώτα αποτελέσματα ενός ερευνητικού προγράμματος που εξετάζει διαφορετικές πτυχές των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στον ορεινό χώρο της Κρήτης. Το πρόγραμμα που τιτλοφορείται «ΠΙΟ ΨΗΛΑ ΑΠΟ ΤΑ ΒΟΥΝΑ. ‘Απολιθωμένα’ ανθρωπογενή τοπία σε ορεινές περιοχές ερευνημένα από τον ουρανό», χρηματοδοτήθηκε από το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες, και είχε ως στόχο την κατανόηση του υλικού πολιτισμού των φαινομενικά «εχθρικών» ορεινών τοπίων χρησιμοποιώντας ως σημείο εκκίνησης τη θέαση τους από ψηλά.

Ιστορικές αεροφωτογραφίες, σύγχρονες αεροφωτογραφίες και δορυφορικές εικόνες ήταν η αρχική πρώτη ύλη για την έρευνα, η οποία επικεντρώθηκε σε εγκαταλειμμένους οικισμούς αλλά και μεμονωμένες αρχιτεκτονικές κατασκευές. Τα παραπάνω στοιχεία συναντώνται πράγματι με μεγάλη συχνότητα στα ορεινά του νησιού. Από τη στιγμή που μια περιοχή ενδιαφέροντος εντοπιζόταν και μια σχετική, πάντα, χρονολόγηση προτεινόταν, η έρευνα συνεχιζόταν με στοχευμένη έρευνα πεδίου με απώτερο στόχο τον εμπλουτισμό ή ακόμη και την «ανασκευή» της αποκτημένης γνώσης.

Σημαντική παράμετρος του προγράμματος ήταν η προσπάθεια ένταξης σε αυτό των τοπικών κοινωνιών με όρους αλληλεπίδρασης. Στόχος είναι τα παραδοτέα του προγράμματος (φωτογραφική έκθεση και εργαστήριο μελέτης) να μην είναι το τελευταίο στάδιο, αλλά αντίθετα η αφετηρία για μια πιο ενδελεχή και ουσιαστική συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και της επιστημονικής κοινότητας στη συγκεκριμένη έρευνα.

Απτά αποτελέσματα του προγράμματος αποτελούν ο εντοπισμός και η καταγραφή μιας σειράς από «απολιθωμένα» μνημεία και συμπεριφορές, τα οποία ανακαλύπτονται εκ νέου και επανεκτιμούνται. Μελλοντικός στόχος είναι η επανεκτίμηση αυτή να πραγματοποιηθεί με εκτενέστερες πρακτικές, οι οποίες θα περιλαμβάνουν τις τοπικές κοινωνίες και τα άτομα ως πρωταγωνιστές και όχι ως θεατές.